Co to jest bielactwo i jak je leczyć?

Bielactwo to choroba, której najbardziej widocznym objawem jest odbarwienie skóry – pojawiające się na powierzchni całego ciała lub ogniskowo. Schorzenie może mieć charakter nabyty albo wrodzony. W drugim przypadku określane jest również jako albinizm. Bielactwo jest związane z wrodzonym brakiem lub zanikiem komórek barwnikowych – melanocytów.

Jak objawia się bielactwo?

Wrodzona postać bielactwa objawia się najczęściej bardzo jasnym, bladoróżowym zabarwieniem powłok na powierzchni całego ciała. Bielactwo skóry to jednak nie jedyny objaw albinizmu. Włosy, rzęsy i brwi również pozbawione są pigmentu i mają najczęściej zupełnie białą barwę. Brak komórek barwnikowych w tęczówkach oczu jest przyczyną ich jasnoczerwonego lub bladoniebieskiego zabarwienia.

Inny charakter mają objawy bielactwa nabytego. W przebiegu choroby na skórze pojawiają się jasnoróżowe, odbarwione, nieregularne plamy. Ich obrzeże zwykle jest nieco ciemniejsze niż zdrowa tkanka, więc wydaje się, że zarys plam jest dodatkowo podkreślony ciemnym konturem. Układ widocznych zmian nie jest zwykle symetryczny ani regularny. Plamy mogą niekiedy zanikać. Często pojawiają się w nowych miejscach lub w tych, które wcześniej uległy wygojeniu.

W przypadku bielactwa nabytego odbarwienia pojawiają się często w miejscach narażonych na mechaniczne drażnienie czy stany zapalne – w okolicach ust, nosa, uszu, na plecach i pośladkach, w zgięciach kończyn, pod pachami, w pachwinach, na dłoniach i stopach.

Choć zmiany chorobowe w bielactwie są bardzo charakterystyczne, ostateczne rozpoznanie musi (po wykonaniu serii badań) postawić lekarz dermatolog.

Przyczyny bielactwa nabytego i wrodzonego

W bielactwie nabytym powodem pojawiania się odbarwień jest proces autoimmunologiczny. Układ odpornościowy człowieka atakuje jego komórki barwnikowe, prowadząc do ich trwałego zaniku. Reakcja ta przebiega głównie w powłokach, prowadząc do bielactwa skóry. Zmiany w obrębie oczu, włosów są bardzo rzadkie.

Albinizm, czyli bielactwo wrodzone, jest spowodowane wadą genetyczną. Brak enzymu – tyrozynazy – powoduje, że organizm nie wytwarza melaniny – barwnika nadającego kolor skórze i jej przydatkom. Aby pacjent zachorował na bielactwo wrodzone, musi nieprawidłowe geny otrzymać od obojga rodziców.

Z badań statystycznych przeprowadzonych w Europie wynika, że bielactwo występuje średnio u jednego z 10 000 narodzonych dzieci. Jest więc to choroba relatywnie rzadka. U niektórych osób może ona pojawiać się w formie częściowej – bielactwo skóry obserwowane jest jedynie lokalnie, a nie na powierzchni całego ciała.

Postępowanie profilaktyczne przy bielactwie

Oprócz charakterystycznych objawów bielactwa w przebiegu choroby obserwuje się dodatkowe, charakterystyczne symptomy. Typowym zjawiskiem jest nadwrażliwość na światło słoneczne – promieniowanie UV szybko powoduje oparzenia skóry lub jej zapalenie. Chory musi więc konsekwentnie chronić się przed słońcem – przebywać w cieniu, korzystać z luźnych, zakrywających ciało ubrań, kapeluszy.

Ważna jest też ochrona pozbawionych barwnika oczu. Okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV zapobiegają nie tylko dyskomfortowi wynikającemu z przenikania do oczu światła w nadmiernej ilości, ale również chronią przed zapaleniami spojówek czy podrażnieniem gałki ocznej.

Metody leczenia bielactwa

Leczenie bielactwa nabytego ma głównie charakter objawowy. Mając pacjenta pod stałą opieką, dermatolog jest w stanie zaproponować terapię, która spowolni postęp choroby i ograniczy powierzchnię odbarwień.

Leczenie składa się głównie ze stosowania fototerapii oraz regularnego smarowania miejsc, w których występują zmiany chorobowe, kremami z odpowiednim filtrem. Nieprawidłową aktywność układu odpornościowego tłumi się miejscowo podawaniem preparatów sterydowych. Dodatkową formą leczenia bielactwa skóry jest przeszczepianie melanocytów z miejsc zdrowych. Metoda ta jest jednak skomplikowana i droga, a wyniki – nie zawsze jednoznacznie korzystne.

W przypadku bielactwa wrodzonego nawet dobry dermatolog nie jest w stanie wpłynąć na przebieg choroby. Może on jednak nauczyć pacjenta sposobów ochrony przed powikłaniami, a jeśli wystąpią powikłania choroby – skutecznie je leczyć.