Na czym polega i kiedy warto wykonać badanie mykologiczne?

Wraz ze stale rosnącą liczbą pacjentów z obniżoną odpornością obserwuje się wzrost inwazyjnych zakażeń grzybiczych. Oprócz wykrywania powszechnych patogenów, takich jak Candida albicans jako patogeny zakażeń inwazyjnych coraz częściej pojawiają się rzadkie grzyby, które wcześniej nie były lub rzadko były związane z zakażeniami u ludzi. Szybka i niezawodna identyfikacja różnych patogenów jest możliwa dzięki badaniu mykologicznemu.

Czym są grzybice?

Infekcje grzybicze skóry i błon śluzowych stanowią grupę chorób zakaźnych wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze. Są to drobnoustroje eukariotyczne szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Na przykład masz codzienny kontakt z trichofitami, których nitki znajdują się między innymi w basenach, saunach czy w ziemi doniczkowej. U zwierząt i ludzi grzyby chorobotwórcze występują głównie na skórze oraz w formacjach skórnych, takich jak włosy i paznokcie. Mogą również zaatakować narządy wewnętrzne.

Grzybica to infekcja wywoływana przez różne rodzaje grzybów, które atakują m.in. skórę ciała, skórę głowy, śluzówkę jamy ustnej i paznokcie. Zazwyczaj zakażone miejsce jest podrażnione, pojawia się swędzenie, łuszczenie lub pęcherze, w zależności od części ciała. Niektóre typy grzybic są prostsze w leczeniu, podczas gdy inne są bardziej odporne. Toczącym się infekcjom można zaradzić, ale tylko wtedy, gdy wykona się odpowiednie badanie identyfikujące rodzaj zakażenia.

Co to jest badanie mikologiczne?

Badanie mikologiczne to rodzaj podstawowej analizy, która pozwala wykryć obecną w organizmie infekcję grzybiczą. W trakcie jego przeprowadzania pobiera się odpowiedni materiał do badania, na którego podstawie dokonywana jest identyfikacja gatunku grzyba chorobotwórczego. Dopiero po ustaleniu, z jakim patogenem ma się do czynienia, można dobrać odpowiednią terapię.

Na czym polega badanie mykologiczne?

Materiał do badania mikologicznego pobierany jest ze zmienionych chorobotwórczo miejsc, na przykład:

• skóry,
• włosów,
• paznokci,
• jamy ustnej,
• pochwy,

Preparat jest oglądany pod mikroskopem. Następnie wykonywany jest posiew,który potwierdza obecność drożdży oraz pleśni. Wynik badania jest gotowy do odbioru po 7 dniach. Jeżeli mykolog  stwierdza obecność dermatofiitów może wykonać hodowlę grzyba.w tym przypadku wynik badania jest gotowy po miesiącu.

Jakie są rodzaje grzybic?

Grzyby chorobotwórcze dzielą się na dermatofity oraz grzyby drożdżakowe i pleśniowe.

W środowisku występuje 100 000 gatunków grzybów, z których 50 może zarażać ludzi i powodować infekcje (grzybicę). Te grzyby dzielą się na trzy rodzaje:

• Grzyby nitkowate, strzępkowe lub też dermatofity, na przykład Epidermophyton, Trichophyton lub Microsporum, lubią zasiedlać paznokcie, przestrzenie między palcami stóp oraz małe i duże fałdy skórne. Wywołane infekcje nazywane są wówczas dermatofitozami.
• Drożdże: najbardziej reprezentatywne dla tego rodzaju są Candida albicans, która atakuje błony śluzowe i powoduje infekcje grzybicze pochwy lub jamy ustnej. Popularny jest również szczep Candida parapsilosis, który powoduje niektóre infekcje grzybicze paznokci.
• Pleśnie, które wytwarzają trujące toksyny i powodują ostre lub przewlekłe zatrucia po kontakcie ze skażoną żywnością zwane mikotoksykozą.

Istnieją trzy różne rodzaje infekcji grzybiczych u ludzi

1. Infekcje grzybicze błon śluzowych. Występują na błonach śluzowych narządów płciowych, czyli w pochwie i na napletku lub na błonach śluzowych jamy ustnej. Najczęstszą infekcją jest kandydoza pochwy: 75% kobiet zachoruje na nią przynajmniej raz w życiu.
2. Infekcje grzybicze paznokci.Mogą występować zarówno na dłoniach, jak i stopach, ale zwykle występują na paznokciach u nóg, a zwłaszcza na dużym palcu.
3. Infekcje grzybicze skóry. Mają tendencję do rozprzestrzeniania się w ciasnych miejscach, w których gromadzi się pot (wilgotność i kontakt ze skórą). Dlatego też grzybicze infekcje skóry często rozwijają się pod piersiami, w pachwinie, pod pachami, i między palcami. Stopa atlety (sportowca) to szczególnie rozpowszechniona grzybica skóry, która dotyka 25% populacji przynajmniej raz w życiu. Zwykle pojawia się po raz pierwszy między 4 a 5 palcem.

Kiedy warto wykonać badanie mikologiczne?

Objawy grzybicy zwykle zaczynają się około czterech do dziesięciu dni po kontakcie z grzybem. Głównym z nich jest pojawienie się czerwonawych, brązowawych lub białawych zmian z lekko podniesionymi krawędziami, które się łuszczą. Często powodują też swędzenie i pękanie skóry. Wysypki grzybicze mogą rozprzestrzeniać się podczas infekcji. W przypadku poważniejszego stanu możesz również mieć pęcherze i wypełnione ropą rany w pobliżu okrągłych zmian chorobotwórczych.

O infekcji grzybiczej może świadczyć także intensywny świąd miejsc intymnych oraz upławy lub wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. W jamie ustnej mogą tworzyć się krwawiące nadżerki. Natomiast o infekcji skóry głowy grzybami może świadczyć nie tylko świąd lub łupież pstry, ale też wypadanie włosów.

W powyższych przypadkach należy niezwłocznie zgłosić się do dermatologa w Warszawie, który wykona badanie mykologiczne.

Jak przeprowadza się badanie mikologiczne?

Podejrzenie grzybicy rodzi potrzebę wykonania badania mikologicznego. Przeprowadza je specjalista, który w zależności od zainfekowanego obszaru, odpowiednią metodą pobiera materiał do badania. Cała procedura jest szybka i bezbolesna.

Badanie mykologiczne paznokci

• Materiał pobiera się ze zmienionej chorobowo płytki paznokcia. Za pomocą specjalnego frezu zeskrobuje się materię lub odcina cążkami niewielki fragment płytki paznokcia. Analizie można też poddać masę rogową spod paznokcia albo wydzielinę spod wału paznokcia.
• Przed badaniem nie wolno: obcinać paznokci, stosować kremu, maści, środków odkażających i zmywacza z acetonem.
• Minimum 7 dni przed badaniem paznokci konieczne musi być usunięty z nich manicure lub pedicure.

Badanie mikologiczne skóry

• Łyżeczką chirurgiczną lub odwrotną stroną skalpela zeskrobuje się łuski naskórkowe z zainfekowanego grzybicą obszaru.
• Obszar, z którego pobierany jest materiał, musi być wolny od leków stosowanych miejscowo, kremów, kropli, lakieru, perfum itp.

Badanie mikologiczne owłosionej skóry głowy

• Polega na zeskrobaniu nalotu specjalną szczoteczką lub pobraniu włosa przy pomocy szczypiec z centrum ogniska oraz łuski naskórkowych z obrzeża zmian.
• Nie należy myć głowy przed badaniem, stosować lakieru do włosów, odżywek ani innych preparatów, które mogłyby utrudnić badanie.

Badanie mikologiczne jamy ustnej

• Polega na pobraniu wymazu z języka,dziąseł,wewnętrznej powierzchni polczków..
• Dwie godziny przed badaniem nie należy spożywać pokarmów ani płynów.

Badanie mykologiczne pochwy

• Specjalną szczoteczką jest pobierany wymaz z okolic sklepienia
• Na 4 dni przed badaniem mykologicznym należy zrezygnować z leków, globulek i innych preparatów dopochwowych, tamponów oraz irygacji pochwy.

Badanie mykologiczne napletka

• Wymazówką pobierany jest materiał diagnostyczny spod wewnętrznej strony napletka oraz żołędzi prącia.
• Na 2-3 dni przed badaniem należy zachować wstrzemięźliwość od stosunków płciowy nie stosować środków dezynfekcyjnych lub maści / kremów przeciwgrzybiczych, przeciwbakteryjnych.
• Kilka godzin przed badaniem nie należy myć okolic penisa i wstrzymać się z oddaniem moczu na 2-3 godziny przed pobraniem wymazu.

Gdzie szukać pomocy w przypadku grzybicy?

Jeśli zauważysz u siebie objawy grzybicy nie lekceważ jej. Należy niezwłocznie skontaktować się z dermatologiem  w Warszawie, który wykona badanie mykologiczne oraz zleci odpowiednie leczenie.